Afsluiting: na vier weken...

Zoals beloofd sluit ik deze blog af met het eindresultaat van vier weken Russisch leren.

Kort gezegd kan ik tevreden zijn over wat ik heb gehaald. Mijn doelstelling was altijd geweest dat ik op een toeristisch niveau de taal beheers en ik denk dat ik dat gehaald heb. Ik kan de weg vinden, eten bestellen in een restaurant en appels afwegen op een weegschaal in de supermarkt.

Het verbaasde me na één week al hoeveel ik kon oppikken van teksten op straat en in de metro. Het lezen viel me erg mee (even los van de uitspraak). Er zijn zoveel overlappende woorden met het Nederlands en Engels dat je vaak de strekking van een korte tekst kan oppikken. Het vereist vooraf wel wat inspanning om bekend te raken met het Cyrillische alfabet, maar als je dat onder de knie hebt ben je al een heel eind. En als ik spreek of schrijf gebruik ik dezelfde techniek als met Duits wanneer ik een woord niet weet: men neme het Nederlandse woord, laat er een paar vervormingen op los zodat het goed klinkt in die taal en dan kijken of er een belletje gaat rinkelen. Toegegeven, met Duits heb je op die manier meer succes, maar de kans dat je in het Russisch raak schiet is zeker ook aanwezig.

De grammatica is wel de moeilijkste die ik in een taal ben tegengekomen (los van Perl). Tot de eerste drie weken in de cursus was het iets moeilijker dan Duits of Frans. Maar zoals ik voorheen heb geschreven, de perfectief en imperfectief waren toch wel een zware dobber die ik nog steeds niet goed onder de knie heb.

Toch heb ik door de grammatica wel meer waardering gekregen voor de taal. Het is een redelijk compacte taal waarbij veel woorden worden weggelaten (de, het, een, zijn). Het zit 'm in de vervoegingen van werkwoorden of zelfstandige naamwoorden om datgene te zeggen wat je bedoelt. Door het juiste werkwoord te kiezen zeg je impliciet dat iets lang geduurd heeft of dat het een terugkerend fenomeen is, terwijl je met het broertje van zo'n werkwoord juist het tegenovergestelde kan aangeven.

M'n uitspraak geeft nog steeds vragende blikken op in winkels, zoals het bestellen van een flesje water (вода). Het kwam waarschijnlijk doordat ik de klemtoon verkeerd legde in het woord, want dat is het verschil tussen "vada" en "voda". Dat soort subtiliteiten maken de taal er zeker niet makkelijker op. Zo zag ik in de metro een papier hangen waar een aantal nieuwe woorden werden geïntroduceerd (volgens mij waren het namen van functies in een of ander bestuur). De woorden hadden allemaal een accentteken om aan te geven waar de klemtoon ligt, zodat de gewone Rus het ook op de goede manier kan leren. Helaas voor mij ontbreken die indicaties in 99% van de gevallen, het is voor mij dus een kwestie van onthouden.

En nu ik thuis zit in een omgeving waar geen Russisch woord te bekennen is, is het lastigste deel aangebroken van de taalcursus: m'n behaalde niveau behouden en langzaamaan uitbouwen. Gelukkig heb ik een aantal manieren gevonden om m'n Russisch te oefenen.

Ten eerste ontdekte ik van de week het programma Anki, waarmee je met zogenaamde flash cards kan blijven oefenen met woorden. Je krijgt een woord te zien (in het Russisch of in het Engels), je probeert het te raden en daarna geef je aan dat je het niet wist, of met moeite, of dat het heel makkelijk ging. Als je het moeilijk vond, dan krijg je het snel daarna opnieuw te zien, of als je het makkelijk vond dan krijg je het woord pas na 1 of 2 weken weer te zien. Als je dit iedere dag doet voor een aantal woorden, krijg je op het juiste moment een woord te zien voordat je het mogelijk weer gaat vergeten.

Vervolgens kwam ik nog deze Chrome-extensie tegen: Language Immersion. Wanneer je een webpagina opent worden er automatisch een paar woorden vertaald van Engels naar Russisch (of wat voor taal dan ook). Je kan zelf het niveau instellen: op het beginnersniveau worden alleen korte veelvoorkomende woordjes naar Russisch vertaald, op het hoogste niveau wordt de hele pagina vertaald. Het nadeel hiervan is dat het gebruik maakt van Google Translate, welke niet bekend staat om z'n uiterst nauwkeurige vertalingen. Het is dus nog even afwachten of dit een goede manier is om het gevoel voor Russisch er een beetje in te houden.

Tenslotte zet ik zo nu en dan ook Russische muziek op, waaraan op Spotify geen gebrek is. Natuurlijk versta je het meeste niet, en het is ook niet altijd de mooiste muziek. Maar ik haal al er voldoening uit als ik woorden herken of soms hele zinnen als "Waarom hou je niet meer van me?". Tja, Russische songteksten is niet alleen maar rozengeur en maneschijn.

Ook hoorde ik een liedje met een sample van een vrouwelijke omroepstem dat "Уважаемые пассажиры" zei (dat niets meer betekent dan "Geachte passagiers"). Voor de gewone ziel is het niets bijzonders, maar ik krijg bij deze twee woorden toch meteen een flashback aan de treintochtjes en de vele metroritjes die ik gemaakt heb, waarin een oproep steevast wordt begonnen met "Geachte passagiers". Ze hebben wel degelijk fatsoen daar.

Zoals gezegd, dit is de afsluiting van m'n blog over m'n tijd in Sint-Petersburg. Ik heb vier mooie weken achter de rug in een bijzondere stad. Ik heb veel gezien en veel geleerd, en eigenlijk is dat wel de ideale combinatie. Wellicht dat ik er volgend jaar op de een of andere manier vervolg aan geef. Mijn dank gaat uit aan degenen die me Russisch hebben geleerd, maar zeker ook aan die mensen die bij me waren tijdens de uitstapjes naar Novgorod en Moskou.

До свидания!

Twee grote steden vergeleken

Tijdens m'n verblijf werd me verschillende malen gevraagd door Sint-Petersburgers welke stad ik leuker vond: Sint-Petersburg of Moskou. Daar hoefde ik nooit zo lang over na te denken en ik antwoordde dan ook steevast met Moskou. Dat leverde iedere keer een verbaasde blik op, want zij dachten daar toch anders over. Moskou is zo druk en gehaast terwijl Sint-Petersburg zo veel rustiger is, zeiden ze.

Die laatste uitspraak kon ik maar niet bevatten. Nou kom ik zelf ook uit een miljoenenstad van 0,2 miljoen inwoners (Eindhoven), maar daardoor zie is het lastiger om de verschillen te zien tussen een stad van 5 miljoen en 10 miljoen inwoners. Dat is gewoon veel. Hoe kon Moskou nou zoveel drukker zijn als je in Sint-Petersburg ook altijd toeterende auto's voorbij ziet razen en overvolle bussen bij de bushaltes ziet staan?

Maar na m'n weekendje aan Moskou heb ik er toch iets meer begrip voor wat ze in de noordelijke hoofdstad zeggen. Helemaal begrijpen doe ik het nog steeds niet, maar er zijn volgens mij meer auto's in Moskou die de (on)nodige verkeersopstoppingen veroorzaken. Daar komt ongeduld van.

Een duidelijker verschil dat ik tussen de twee steden heb gemerkt is de mate van verandering ten opzichte van drie jaar geleden dat ik er was. In Sint-Petersburg is ontzettend veel veranderd met het oog op buitenlandse bezoekers. Je ziet meer Engels op straat, in de menu's en in de metro. Musea en andere trekpleisters hanteren in mindere mate verschillende tarieven tussen Russen en buitenlanders. Het in mijn ogen onbeschofte fenomeen wordt nog steeds wel gehanteerd bij de Hermitage: 200 roebel entree voor Russen en 400 roebel voor de rest (resp. 5 en 10 euro). Nu is de hoeveelheid niet het probleem, dat heb ik er wel voor over om het Winterpaleis in te kunnen, maar deze openlijke discriminatie kan ik toch moeilijk verkroppen. Maar, het wordt langzaamaan minder. Sint-Petersburg lijkt steeds Westerser te worden.
Moskou daarentegen is amper veranderd in deze drie jaar en lijkt wat minder toegankelijk te zijn voor toeristen. De metro lijkt onveranderd en redelijk ontoegankelijk als je nog nooit in Moskou bent geweest en vooraf geen onderzoek hebt gedaan. Moskou is dus een beetje stugger en blijft meer een Russische stad. Maar dat kan je juist ook als een pluspunt zien.

Sint-Petersburg is dan wel moderner geworden in de afgelopen jaren, dat neemt nog niet weg dat ik gedurende de vier weken een aantal blasts-from-the-past ben tegengekomen. Zo zie je bij de mannelijke bevolking matjes en snorretjes die gewoon écht niet meer kunnen. Of hoor je op straat iemand een SMS ontvangen op iets dat heel erg als een Nokia 3310 klinkt. Of hoor je Shania Twain (wie?) met Ka-Ching door de supermarktspeakers. Nou is mij ondertussen wel duidelijk dat Russen vaak naar het verleden grijpen, gezien de roerige geschiedenis van het land, maar wat mij betreft mogen sommige dingen ook gerust losgelaten worden.

Dit was m'n laatste schrijven over de steden Sint-Petersburg en Moskou. Binnenkort sluit ik de blog af met een laatste post over de Russische taal.

Uitstapje naar de metro

Ik moet toch bekennen dat ik een bijna-Sheldoneske fascinatie heb voor metro's in grote steden. Maar de ene metro is de andere niet, en de metro's van Sint-Petersburg en Moskou zijn toch wel een verhaal apart. Vandaar dat ik er een aparte post aan wijd om er meer over te kunnen vertellen.

In de meeste steden is een metro niet meer dan dat: een vrij efficiënt vervoersmiddel om binnen de stad van A naar B te gaan. Maar in de twee grootste steden van Rusland is de metro niet alleen efficiënt, maar ook een belevenis op zich.

Echter, de Peterburgse metro is niet erg uitgebreid, slechts 110 kilometer spoorlijn en 65 stations. De stad kan best wel wat meer stations (en metrolijnen) gebruiken, want je moet vaak nog altijd een flink eind lopen om bij het metrostation te komen. Aan de andere kant, door de grote afstanden tussen de stations kunnen de treinen flink doorjakkeren, op sommige trajecten krijg ik wel eens het gevoel dat de trein op hol is geslagen. Daarnaast nog het feit dat het rijden door de tunnels een oorverdovend kabaal geeft maakt je niet bepaald rustiger.

In Sint-Petersburg vervoert de metro iedere dag zo'n 2,5 miljoen mensen. Dit betekent dat in iedere seconde dat de metro open is (van 5:45 tot 0:30 uur) er gemiddeld meer dan 37 mensen het metrosysteem binnenkomen door de stugge klapdeurtjes (en ook weer uit lopen). Met zo'n mensenstroom moet de metro als een geoliede machine lopen om dit aantal mensen te kunnen verwerken, want de kleinste opstopping kan een grote chaos veroorzaken. Maar dat is goed voor elkaar, overdag komt er iedere drie minuten een trein voorbij om de inmiddels opgehoopte mensenmassa af te kunnen voeren.
Het is eigenlijk niets bijzonders, dit gaat er zo aan toe in iedere stad van een beetje omvang. Maar als informaticus uit een kleine stad, die veel waarde hecht aan efficiëntie als het gaat om enen en nullen, kan ik ook op een metrostation m'n ogen uitkijken hoe efficiënt al die mensen van А naar Б gebracht kunnen worden.

Voor niet-techneuten is de metro nog steeds een bezienswaardigheid. Sint-Petersburg heeft de diepste metro ter wereld. Station Admiralteyskaya, een nieuw station in het hartje van het centrum, heeft men maar liefst 105 meter diep gegraven. Deze diepte is noodzakelijk om de gigantische rivier de Neva te trotseren, opdat je droge voeten houdt in het station. Een overstroomd station is doorgaans niet heel comfortabel.
Om tot deze diepte te komen moet je roltrappen af die tussen de 100 en 150 meter lang zijn. Na ongeveer twee en een halve minuut ben je beneden (ja, ik heb geteld). Reken dus vijf minuten reistijd voor de roltrappen.

Roltrappen worden overigens "bewaakt" door vrouwen van middelbare leeftijd. Aan de voet van ieder blok roltrappen is een kleine cabine met bewakingsapparatuur en een microfoon. Van daaruit worden passagiers gemaand om wat rustiger de trap af te racen of om op je kinderen te letten. Het moet een oersaai beroep zijn, om de hele dag door mensen voorbij te zien lopen. Vaker wel dan niet zie ik ze knikkebollen met ogen half gesloten. Ook denk ik dat deze vrouwen 's avonds en 's nachts nog steeds gezichten zien als ze hun ogen dicht doen (zoals je de schommelingen van de zee nog na kan voelen als je lang op een schip hebt gezeten).

Onderaan de roltrappen kom je in een ondergrondse wereld met veel mozaïeken, kroonluchters, standbeelden en hier en daar een afbeelding van Lenin. Met name op de rode lijn (de oudste lijn) vind je relatief veel van dit soort taferelen.

Een mozaïek van Peter de Grote op station Admiralteyskaya.

Metrostation Admiralteyskaya in Sint-Petersburg

Omdat ik ook een weekendje naar Moskou ben geweest, kon ik de twee metro's vergelijken. De verbazing was eraf ten opzichte van drie jaar geleden, ondanks dat dit stelsel groter en drukker is dan die van Sint-Petersburg. Maar ik was zodanig geacclimatiseerd aan een grote stad dat deze factor nog weinig indruk maakte. Bovendien ben je na drie schamele trapjes al op de perrons, in plaats van een 140 meter lange roltrap (ze zijn er wel hoor, in Moskou). Dus qua ligging van de stations wint Sint-Petersburg het.
Toch weerhield het me er niet van om een "wow" uit te stamelen bij het naderen van enkele stations in Moskou, met name op de ringbaan. Op dit aspect wint Moskou het, met de (socialistische) pracht en praal die de stations decoreren.

Dus al met al, de metro in deze twee steden is niet alleen een betrouwbaar vervoersmiddel, het is ook het bekijken waard. En vergeet je fototoestel niet mee te nemen, in Sint-Petersburg is het toegestaan om foto's (zonder flits) te maken. In Moskou is het helaas nog steeds verboden.

Laatste dag

Het was vandaag de laatste lesdag en morgen is het alweer tijd om naar huis te gaan. Van de grote stad terug naar het suffe dorp Eindhoven. Dat besef kreeg ik van de week toen ik van de metro terug naar het appartement liep: dit is (voorlopig) een van de laatste keren dat ik hier nog in zo'n Russische straat rondloop.

Ik heb Nederland amper gemist gedurende deze tijd. Het enige dat ik miste was het gerief van m'n eigen appartementje en de Albert Heijn met bekende etenswaren. Op de een of andere manier kreeg ik het hier niet voor elkaar om voor mezelf een goede (en lekkere) maaltijd te bereiden. Dat zal wel een gebrek aan creativiteit van mijn kant uit zijn, want aan de supermarkten ligt het niet zo. Die zijn net zo uitgebreid, zo niet uitgebreider, dan thuis.

Voordat ik naar Rusland zou vertrekken vroeg ik me af of vier weken misschien niet te lang zou zijn. Wat als ik het na een week helemaal gehad zou hebben met de taal? Of met de drukte van de stad? Want van beiden aspecten kreeg ik drie jaar geleden in Rusland soms nogal last, en sloot ik mezelf even op om tot mezelf te komen.

Nu kan ik alleen maar concluderen dat ik daar deze keer geen enkel moment last van heb gehad. Van de taal heb ik nog steeds geen genoeg, ik begin er zelfs meer waardering voor te krijgen (wellicht dat ik daar later iets meer over schrijf).

Ook de grootte van de stad deed me nu weinig. In de eerste week, als je met de drommen mensen het metrostation binnenloopt, ging Pink Floyd in m'n hoofd spelen met Welcome To The Machine. Honderden mensen gaan het metrostelsel in en tegelijkertijd gaan honderden mensen terug naar boven. Er zijn altijd en overal mensen op de been. Daar waar ik er voorheen de zenuwen van kreeg, kijk ik er nu met een lichte fascinatie naar. Waar gaan ze toch naar toe? Afgelopen zaterdagochtend bijvoorbeeld, al voor 6 uur 's ochtends, was ik verre van alleen op straat en in de metro.

Uiteindelijk had ik hier dus wel wat langer willen blijven. Maar ik vertrek in de wetenschap dat dit niet m'n laatste bezoek is aan Rusland, wellicht dat ik volgend jaar weer terugga om de cursus te vervolgen. En misschien ook met de gelegenheid om Moskou nog beter te kunnen bekijken en ervaren.

Bovendien ben ik op deze blog nog niet uitgeschreven, ik heb nog wat dingetjes in m'n hoofd waar ik nog meer over zou willen schrijven. Maar die zal ik dus binnenkort opschrijven in m'n eigen appartement met een Albert Heijn op loopafstand.

Tenslotte, nu het nog kan: groeten uit Sint-Petersburg.

Russisch: niet helemaal perfect

Ik blijf het om me heen horen: Russisch is een moeilijke taal. Ik zette zo'n opmerking vaak van me af, want tot dusver vond ik de grammatica eigenlijk niet veel moeilijker dan Duits of Frans. Je moet werkwoorden vervoegen, en je hebt wat naamvallen. Maar ach, het is allemaal te overzien.

Tot gisteren.

Gisteren werd de zogenaamde imperfectief en perfectief uit de doeken gedaan. Als je de taal Russisch aan iemand zou willen verkopen, dan zijn dit de spelregels die je in de kleine lettertjes vermeldt. Want hier komt het chaotische aspect van de taal naar boven.

Ik weet niet genoeg van andere talen om een treffende vergelijking te maken, als het überhaupt bestaat, maar het heeft wat weg van het verschil tussen Ik ben aan het lezen en Ik lees. In het eerste geval leg je sterk de nadruk op het feit dat je aan het lezen bent (imperfectief) en dat zoiets tijd in beslag neemt. Die nadruk zie je niet terug in het tweede zinnetje (perfectief). Welke van de twee je moet kiezen hangt van de context af en de regels zijn hierbij erg flexibel.

In het Engels bestaat een soortgelijke (eenvoudigere) constructie ook: I was reading vs. I read. De vervoeging is vrij makkelijk: je plakt er gewoon -ing achter en klaar is Kees. Helaas is dat in het Russisch niet zo, het werkwoord wordt - in mijn ogen - volstrekt arbitrair vertimmerd om het verschil aan te duiden tussen de twee gevallen. In het Russisch is dat respectievelijk Я читaл vs. Я прочитал. In dit voorbeeld wordt er про ("pro") aan het woord toegevoegd. Andere werkwoorden krijgen er по ("po") voor geplakt. Of een у. Of er wordt een lettergreep weggehaald. Of in het ergste geval is het een compleet ander werkwoord: bijvoorbeeld "Ik was aan het spreken" is "Я говорил" ("Ja gavariel") en "Ik sprak" is "Я сказал" ("Ja skazal").

Dit is het lastigste stuk grammatica dat ik tot dusverre ben tegengekomen. Simpelweg omdat er geen strikte set regels is waarbij je kan bepalen welke variant je moet kiezen. En dat is wat lastig te verkroppen voor iemand die een exacte studie heeft gedaan. Maar ik zie het niet als een onmogelijkheid: iedereen die Russisch leert heeft hier moeite mee en je krijgt er op den duur wel gevoel voor. Bovendien ken ik de constructie pas sinds gisteren en heb ik er maar een paar uur mee geoefend, dus ik verwacht ook niet dat ik dit zo vlug machtig ben. Wat ik wel vervelend vind is dat je voor ieder werkwoord dat je in het Nederlands of Engels kent, twee werkwoorden moet onthouden in het Russisch. Ik zie het een beetje als onnodige overhead. Dat hadden de ontwerpers van het Russisch vroeger aan de tekentafel wel beter kunnen ontwerpen. Maar goed, niemand is perfect.

Een bliksembezoek aan Moskou

Moskou, de stad van m'n dromen. Letterlijk. Ik heb in de afgelopen jaren al verschillende malen aan het Rode Plein gestaan of de Basiliuskathedraal mogen aanschouwen, om even later weer wakker te worden in een Eindhovens bed. Maar nu ik in de "buurt" ben (ruim 600 kilometer) kan ik het natuurlijk niet laten om die stad links te laten liggen.

Afgelopen zaterdag ben ik vroeg opgestaan (iets voor 5 uur) om vervolgens de hogesnelheidstrein van 6:45 uur naar Moskou te pakken. Drie steden in Rusland zijn verbonden door middel van de Сапсан (Sapsan), het zusje van de Duitse ICE-treinen: Sint-Petersburg, Moskou en Nizhny Novgorod. Zonder ook maar ergens tussendoor te stoppen, zoeft het Russische landschap in minder dan 4 uur aan je voorbij, met haar riviertjes, bossen en houten huisjes. Als je uitstapt in Moskou schalt de welkomstmuziek op het station ("Москва, Москва!"). Daar sta je dan, op het Leningradsky-station in de hoofdstad van Rusland.

Eerste stop: uiteraard het Rode Plein. Eigenlijk was het plan om het mausoleum van Lenin te bezoeken, maar dat leek (wederom) gesloten te zijn. Vorige keer dat in Moskou was, was het ook al dicht. De volgende keer dan maar, want dit zal niet de laatste keer zijn dat ik hier ben.

Tot zover kan ik over dit stuk alleen maar dromen, maar je hoeft maar een zijstraat in te slaan bij het Rode Plein en je waant je ineens in een heel andere stad die ik van tevoren nog niet had gezien. Dit zijn de smalle oude straatjes van de stad, vlak buiten het Kremlin. Een eindje verderop kan je een restant terugvinden van de stadsmuur die Moskou lang geleden omringde.

De wandeling werd vervolgd via Lubyanka (K.G.B. hoofdkwartier), het Bolshoi-theater, het Manegeplein en de Moskourivier. Van daaruit liepen we om de Christus Verlosserkatherdraal heen. Dit gebouw is met name het afgelopen halfjaar bekend geraakt door Pussy Riot, die daarbinnen een gratis optreden gaf met kritiek op het huidige regime in Rusland. Dit geintje heeft drie dames van de band een aanzienlijke gevangenisstraf opgeleverd.

Lubyanka, hier zat de K.G.B.

Het beroemde Bolshoi-theater.

Christus de Verlosserkathedraal

Verder wandelend kwamen we op de Arbatstraat, ooit een straat voor de welgestelden, nu een straat vol met souvenirwinkels en restaurants. Overigens heb ik daar voor het eerst een typisch Russische drank geproefd: Kvas (Квас). Het is een zoete frisdrank maar qua smaak is het bijna bier. Volgens mij heb ik nu het gros van de traditionele Russische dranken en gerechten inmiddels achter de kiezen.

Het "dieptepunt" van m'n bezoek aan Moskou was Bunker 42. Dit was tijdens de Koude Oorlog een topgeheim militair object, 65 meter onder de grond (18 verdiepingen, 288 treden). Niet alleen diende dit als schuilkelder die menig atoombom kon weerstaan, het was tevens een commandocentrum waarin op ieder moment honderden mensen actief waren. Vanuit de bunker kon het signaal gegeven worden om een heel arsenaal atoomwapens af te vuren, dat in 30 minuten de V.S. zou weten te bereiken. Je krijgt er toch wel een beetje een koude rilling van om deze gekheid te aanschouwen.
Recentelijk is de bunker opengesteld voor publiek. Naast de expositie van verscheidene militaire objecten is er tegenwoordig ook een ondergronds restaurant voor al uw feesten en partijen (afgelopen zaterdag vierde ene Ivan z'n verjaardag tussen de ontmantelde kernkoppen). Maar al met al vond ik het gaaf om zoiets van dichtbij te kunnen bekijken.

Op zondag was er nog een dag met twee bezienswaardigheden. Eerst naar Kolomenskoje, ten zuiden van het centrum. Hier staan eeuwenoude kerken, waaronder de Hemelvaartskerk. Ik kende het gebouw van plaatjes, maar toen ik het voor de eerste keer zag was ik toch verbaasd: dat ding was zeker wel twee keer zo groot als ik me had voorgesteld.
Eromheen ligt een groot heuvelachtig park dat tevens aan de oever van de Moskourivier ligt. Dat was weer veel traplopen, alsof Bunker 42 nog niet genoeg was. Maar het is een mooi park dat zeker een bezoekje waard is als je ooit in de buurt bent.

Hemelvaartskerk in Kolomenskoje

M'n bezoek aan Moskou werd afgesloten met een heel ander soort gebouwen gebouwen dan in Kolomenskoje: Moscow City. De wolkenkrabbers van bankiers, verzekeraars en ander gespuis waren altijd al van verre zichtbaar, maar nu heb ik ze even van dichtbij bekeken. Er wordt nog volop gebouwd op dit terrein, met name de Federation Tower is nog in aanbouw. Dit moet uiteindelijk een van de hoogste gebouwen ter wereld worden.

Moscow City

Helaas was het inmiddels bijna tijd om weer naar huis te gaan. "Huis" betekent in dit geval terug naar Sint-Petersburg. Met de Sapsan vertrok ik om 19:45, om een kleine vier uur later op het Moskovsky treinstation in Sint-Petersburg te arriveren. Deze keer werd er muziek gespeeld dat karakteristiek is voor Sint-Petersburg, zodat je weet dat je met je slaperige hoofd in de juiste stad bent aangekomen. Het voelt toch een beetje als een thuiskomst, waarbij de metro en de wegen toch weer vertrouwd aanvoelen. Wellicht besteed ik later nog wel een postje aan welke verschillen ik nu tussen deze twee Russische miljoenensteden heb gevonden.

Ik ben maar 33 uur in Moskou geweest, maar ik heb wederom ontzettend veel gezien. Niet alleen het bekende spul, maar ik heb nu ook de kleinere straten en gebouwen gezien die het straatbeeld honderd jaar terug hebben bepaald. Ook ben ik ontzettend dankbaar voor degenen die gedurende deze tijd bij mij zijn geweest en bij wie ik heb kunnen overnachten. Aan diegenen: ik weet dat je dit leest, en nogmaals een Большое Спасибо. Het zal een herinnering zijn die me nog heel lang bij zal staan.

(Foto's)

Kathedralen, monumenten en paleizen

Hoewel het weer hier in Sint-Petersburg niet bar en boos te noemen is, merk je wel dat de zomer hier achter de rug is. Het is wat frisser en er staat iets meer wind, maar dat weerhoudt me er niet van om de stad verder te bekijken.

Ik heb veel gezien, onder andere ook gedurende de praktijklessen waar we veel hoeken van het centrum bezoeken. De buitenkant van de Kerk van de Verlosser op het Bloed had ik op dag 2 al uitbundig gefotografeerd, afgelopen week was ik daar ook naar binnen geweest. Voor een orthodoxe kerk is het nogal aan de onorthodoxe kant vanwege de talloze mozaïeken en schilderingen op de muren. De kerk is gebouwd rondom de plaats waar tsaar Alexander II in de 19e eeuw is vermoord: de plaveien waarop dit gebeurd is zijn in de kerk te zien.

De plaats waar Alexander II is vermoord.

Naast deze kerk ben ik ook nog in de Kazan-kathedraal geweest. Daar waar de kathedraal die ik net beschreef meer een museum is dan een kerk in functie, is de Kazan-kathedraal nog volop in gebruik door de orthodoxe gelovigen. Midden in het drukke centrum waan je je toch ineens in een andere wereld, waar in (relatieve) stilte wordt gebeden bij iconen en kaarsjes worden aangestoken. Bij bepaalde iconen staat toch wel een wachtrij goed voor 10 minuten. In de rij staan onder andere jonge vrouwen met een te kort rokje voor kerkse begrippen, maar dan wel weer met een hoofddoekje omgebonden. Een tikje tegenstrijdig.

Kazan-kathedraal

Een van de andere dingen die ik persoonlijk bijzonder vond om te zien was het Plein van de Overwinning, aan het zuidelijke puntje van de Moskovsky Prospekt. Van verre kan je de obelisk zien, maar als je dichterbij komt is er meer. Terwijl het verkeer chaotisch om het plein heen zoeft, kan je naar een lager gedeelte lopen waar de drukte van de stad grotendeels naar de achtergrond verdwijnt. Wat overblijft is een monument dat herinnert aan de rampzalige 900 dagen dat Leningrad was afgesloten van de buitenwereld tijdens de Tweede Wereldoorlog, gedecoreerd met een aantal eeuwige vlammen. Ondanks dat de plaats niet zo groot en uitgebreid is, kon ik er toch wel een half uur vertoeven. Het was er rustig en ik bekeek op m'n gemak naar de patriottische kunst waar ik toch wel een beetje een zwak voor heb.

Voor de rest ben ik nog naar Poesjkin geweest, een stadje niet ver van Sint-Petersburg. Daar staan nog twee joekels van paleizen uit het tsarentijdperk. Met name ten opzichte van het Catharinapaleis dat daar te zien is, lijkt het Winterpaleis ineens maar een schuur te zijn. Een mooie schuur, dat wel.

Het Catharinapaleis.

Met bijbehorende achtertuin.

Heel veel tijd is er niet meer over om de overige bezienswaardigheden te bezoeken. Op de twee vrije middagen die ik zo nog heb staat het Russisch Museum op de planning en op m'n een-na-laatste dag ga ik nog naar de Hermitage. En ik moet nog stééds de bruggen aanschouwen in de nacht, wanneer ze open gaan voor de scheepvaart. Dat schijnt er bijzonder uit te zien.

Als mensen aan me vragen welke van de twee steden ik bijzonderder vind: Sint-Petersburg of Moskou, gaf ik altijd resoluut een antwoord voor Moskou. Maar nu ik hier twee en een halve week zoveel gezichten van Sint-Petersburg gezien heb en de weg enigszins ken, begint het toch wat te knagen om m'n antwoord te veranderen. Komend weekend ga ik (heel) vroeg uit de veren om in Moskou na te gaan of dat terecht is.

(Meer foto's)